İşçi, memur, esnaf statüsünde sigortalı çalışanlar, emekliler ve hiçbir işte çalışmayıp Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamında yer alan vatandaşlardan sağlık hizmetlerinden yararlanırken başlıca iki türlü para alınıyor. Bunlardan birincisi “katılım payı”, ikincisi “ilave ücret”.
Vatandaşın tedavi ve ilaç için ödediği katılım payı doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) gidiyor. İlave ücret ise hastanelerin kasasına giriyor.
Ayakta tedavilerde katılım payı devlet hastanelerinde 6 TL, devlet üniversiteleri ile ortak kullanılan Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerinde 7 TL, üniversite hastanelerinde 8 TL, özel hastanelerde 15 TL olarak uygulanıyor.
Kronik hastalıklar dolayısıyla raporu bulunan kişiler, SGK’nın belirlediği listedeki ilaçlar için katılım payı ödemezler. Liste dışındaki ilaçlardan katılım payı öderler.
Ayakta tedavide yazılan reçeteler için ilaç tutarının; emeklilerden yüzde 10’u, diğer kişilerden yüzde 20’si oranında katılım payı alınıyor. Ayrıca her bir reçete için 3 kutuya kadar ilaçta 3 TL, 3 kutuya ilave her bir ilaç için 1 TL katılım payı tahsil ediliyor.
HANGİ HASTANEDE İLAVE ÜCRET ALINIR?
Vatandaşlardan ilave ücret özel üniversite hastaneleri ile özel hastanelerce alınabilir. Devlet üniversitesi hastanelerinde ise öğretim üyelerince mesai saatleri dışında bizzat verilen hizmetler için ilave ücret alınır.
Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde doçent, profesör gibi öğretim üyeleri için ilave ücret alınmaz.
İLAVE ÜCRETİN SINIRI NEDİR?
Devlet üniversitesi hastanelerinde öğretim üyelerinin mesai saatleri dışındaki muayenelerinde SGK’nın belirlemiş olduğu bedelin iki katı, diğer hizmetlerde ise bir katı kadar ilave ücret alınabilir. Bu şekilde bir defada alınacak ilave ücret, asgari ücretin iki katını aşamaz. Buna göre, 2022’nin ikinci yarısındaki ilave ücret sınırı 12 bin 942 TL’dir.
Üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde verilen sağlık hizmetleri işlem bedellerinin tamamı üzerinden ilave ücret alınıyor. Bu da SGK’nın belirlediği tutarın iki katına kadar çıkabiliyor.
SGK’NIN KARŞILAMADIĞI TEDAVİLER
SGK’nın karşılamadığı hizmetler için alınan ücretlerde yoğun tartışma yaşanıyor. Bunlar için yapılan ödemeler “İlave ücret” sayılmıyor. Bu hizmetler için SGK’nın belirlemiş olduğu bir bedel bulunmadığından, hastaneler arasında çok büyük ücret farklılıkları oluşabiliyor.
KATILIM PAYI İADE EDİLİR Mİ?
Geçmişte “yeşil kart” vardı. Yeşil kart kaldırıldı ama benzer uygulama devam ediyor. Herhangi bir işte çalışmayan ve bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında yer almadığından re’sen GSS tescili yapılan kişiler katılım paylarını kendileri ödüyor. Ancak, ödeme gücü olmadığından GSS primi devletçe karşılananlar ile 65 yaş aylığı alanlar ve uluslararası koruma başvurusu veya statüsü sahibi vatansız kişilere, ödedikleri katılım payları iade ediliyor. İade yapılabilmesi için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarından talepte bulunmaları gerekir.
KİMLERDEN İLAVE ÜCRET VE KATILIM PAYI ALINMAZ?
İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalananlardan, bu durumları nedeniyle sağlanan sağlık hizmetleri için katılım payı alınmaz.
Sağlık raporu bulunan kronik hastaların ayaktan tedavilerinde de katılım payı alınmaz. Ancak, bu kişilerin rapor kapsamı dışında başka bir hastalığı için muayene yapılması halinde katılım payı ödenir.
Tetkik ve tahlillerde kullanılan ilaçlardan, yatarak tedavilerde kullanılan ilaçlardan ve raporlu hastalar için verilen ilaçlardan katılım payı alınmaz.
Hiçbir ilave ücret alınamayacak kişiler ise şöyle:
Şeref aylığı alanlar ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler
Muhtaç aylığı alanlar
Harp malullüğü aylığı alanlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler.
Terörle mücadele sırasında yaralananlar
GSS primi devletçe ödenenler.
ACİL SERVİSLERDE İLAVE ÜCRET TARTIŞMASI NEDEN YAŞANIYOR?
Acil servislerde “yeşil alan muayenesi” hariç olmak üzere ilave ücret alınamaz. Ancak, acil servise yapılan başvuruların hepsi acil sayılmayabiliyor. Durumu acil olmadığı halde acilden giriş yapmış hastalara “yeşil alan muayenesi” uygulanıyor. Yeşil alan muayenesine tabi hastalardan ilave ücret alınıyor.
Hastanın ilgili kliniğe veya başka bir yataklı hastaneye sevki ile acil hal sona eriyor. SGK, ilgili kliniğe yatış işleminin, hastanın acil servise başvurusundan itibaren 24 saat içinde tamamlanmasını istiyor, 24 saatlik sürede acilde verilen hizmetlerden ilave ücret alınmasını yasaklıyor. Hastanın kliniğe yatırıldığı veya başka bir yataklı hastaneye sevkinin ardından yapılan işlemler ise ilave ücrete tabi bulunuyor.
Bununla birlikte, hastadan ilave ücret alınabilmesi için hastanın kendisine veya yakınına acil halin sona erdiği ve bundan sonraki işlemlerin ilave ücrete tabi olduğuna dair yazılı bilgi verilmesi gerekiyor.
TRAFİK KAZASINDA ÜCRET ALINMIYOR
Trafik kazalarında, kişinin sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın tüm acil servislerde verilecek sağlık hizmetlerinin bedeli SGK tarafından karşılanıyor. GSS’li kişiler, trafik kazası geçirilen araçlardan birinin plakasını bildirmesi halinde, kendilerinden ayrıca trafik kaza tespit tutanağı veya trafik kazası geçirdiğine dair kanıtlayıcı belge istenmiyor. GSS’li olmayan kişilerden ise kaza tespit tutanağı veya trafik kazası geçirdiğine dair kanıtlayıcı belge isteniyor.
ODA ÜCRETİNE DİKKAT!
SGK üzerinden karşılanan tedavilerde hastanelerce ayrıca ilave oda ücreti alınabiliyor. Asgari banyo, televizyon ve telefon bulunan 2 yataklı odalarda, SGK’nın standart yatak tarifesinin 1.5 katına kadar; tek yataklı odalarda ise 3 katına kadar ilave ücret alınıyor. Günübirlik tedavi kapsamındaki işlemlerde de gündüz yatak tarifesi işlem bedelinin 3 katına kadar ilave ücret ödenmesi istenebiliyor.
İSTİSNAİ SAĞLIK HİZMETLERİNDE 3 KATA KADAR İLAVE ÜCRET
Obezite ameliyatı, suda doğum gibi istisnai sağlık hizmetlerinin SGK ile anlaşmalı hastanelerden alınması durumunda da ilave ücret alınıyor. İlave ücret tutarı, SGK’nın belirlediği tarifenin üç katına kadar çıkabiliyor.
