Günümüzde yaşlı veya genç sayılmak için koyulan kriterler büyük bir değişim gösterdi. Eskiden orta yaş veya ileri yaş olarak nitelendirilen rakamlar etkisini yitirdi. Peki hangi yaş genç, orta yaşlı veya ileri yaşlı sayılıyor?
KİMSE YAŞLANDIĞINI KABUL ETMİYOR
BBC'de yayınlanan bir araştırmaya göre, bu sorunun sorulduğu yaş, verilen cevabı önemli ölçüde etkiliyor. 2018 yılında yapılan ve 500 binden fazla katılımcının katıldığı bir ankette 20’li ve 30’lu yaşlardaki bireylere bazı sorular soruldu. Katılımcılar orta yaşın 40’ta, ileri yaşın ise 62’de başladığını belirtti. Buna karşılık, 65 ve üzerindeki katılımcılar ileri yaşlılığın 71’den önce başlamadığını söyledi.
Bu yanıtlardan çıkarılan sonuç ise kimse yaşlandığını kabul etmek istemiyor.
40 yaşındaysanız, 40’ın artık yeni 30 olduğunu söylemeniz çok normal. 70’li yaşlarında olanlar ise sağlıklı oldukları ve kendilerine iyi baktıkları için kendilerini orta yaşın sonlarında gibi düşünebiliyor.
Bunun altında yatan gerçek ise ileri yaşlı insanları kafamızda hasta, bitkin ve düşkün olarak canlandırmamız. Aklımıza yerleşen bu algı, kendimizi ister istemez ‘yaşlı’ olarak nitelendirmemize engel oluyor.
İNANMAZSAK YAŞLANMAYI DURDURABİLİR MİYİZ?
Peki insanlar kendilerini yaşlı olarak görmediği müddetçe yaşlanmayı geciktirebilirler mi? Görünüşe göre, bu tutum hayat kalitesinde ve bireyin kendini geliştirmesinde iyi bir strateji olabiliyor.
2003 yılında Hannah Kuper ve Sir Michael Marmot adındaki araştırmacılar, “İleri yaş ne zaman başlar?” sorusunu yönelttikleri kapsamlı bir çalışma yaptı.
VERDİKLERİ CEVAP SAĞLIKLARINI ETKİLEDİ
Cevaplar çok değişken olsa da araştırmacılar enteresan sonuçlar elde etti.
Sonuçlara göre, ileri yaşlılığın daha erken yaşlarda başladığını söyleyen insanların gelecek 6-9 yıl içinde kalp krizi veya kalp hastalığı geçirmeye ya da sağlığının bozulmaya daha meyilli olduğunu tespit edildi.
Peki ‘ileri yaşlılığın’ kaçta başladığına dair verilen cevap, bir insanın sağlığına nasıl bu kadar büyük bir etkide bulunabilir?
'MUTLAK SON KAÇINILMAZDIR' DÜŞÜNCESİ
Bu çalışmadan elde edilen çıkarıma göre, bu sorunun sorulduğu insanlar, öncelikle kendi sağlık durumlarını ve yaşadıkları hayat standartlarını gözünün önüne getiriyor. Eğer koşullar yeterince iyi değilse ‘ileri yaşlılığın’ daha erken yaşlarda başladığını düşünüyor.
Aynı düşünceyi paylaşan insanlar aynı zamanda yaşadıkları sağlık problemlerini çok umursamıyor veya hayat kalitesini düzeltmek için adım atmıyor çünkü mutlak sonun kaçınılmaz olduğunu düşünüyorlar.
Bu bireyler, yaşlı insanların kırılgan olduklarını düşünerek bilerek daha yavaş yürümeye veya işleri daha ağırdan almaya çalışabilir ya da yaşlılıkla beraber unutkanlığın başlayacağını düşünerek hafızalarına güvenmemeyi tercih edebilirler. Bu da yaşlı insanlardan bekledikleri sağlık problemlerini kendilerinin de deneyimlemesine yol açacaktır. Özetle, yaşlanmayı bekledikleri için yaşlanacaklardır.
GENÇ DÜŞÜNEREK GENÇ KALANLAR
‘İleri yaşlılığın’ daha geç yaşlarda başladığını düşünenler ise sağlığı ve beslenmesi konusunda daha bilinçli. Bu düşünce yapısına sahip insanlar, daha genç olduklarını düşündükleri için gençler gibi davranacak ve sağlığına, yediğine, sporuna dikkat edecektir.
OLUMLU DÜŞÜNENLER UZUN YAŞADI
Yale Halk Sağlığı Okulu’nda 50 yaş ve üzerindeki insanlarla bir çalışma yapan Becca Levy ise yaşlanma konusunda olumlu düşünceleri olanların bu çalışmaya katıldıktan sonra ortalama 22 yıl yaşadığını tespit etti. Yaşlanma konusunda negatif hisler besleyenlerin ise ortalama 15 yıl kadar yaşadığı ortaya çıktı.
YAŞLANMAK HAYATIN GERÇEĞİ
Elbette bu çalışmaların hiçbiri, mucizevi bir şekilde yaşlanmayı tamamen durdurabileceğimiz veya gençleşeceğimiz anlamına gelmiyor. Yaşlandıkça fonksiyonlarımızı yavaş yavaş kaybedecek ve hastalıklara karşı daha savunmasız olacağız. Bu çalışmalardan çıkan sonuçlar ortaya genel varsayımlar koyuyor. Yani orta yaşlı olduğunuza inanmamanız yaşlılıkla gelen hastalıklara yakalanmayacağınız anlamına gelmiyor.
GENÇLİK İÇİN YAS TUTMAYIN
Ancak David Robson ‘The Expectation Effect’ (Beklenti Etkisi) adlı kitabında kaybettiğimiz gençlik için yas tutmak yerine, yaşlandıkça kazandığımız deneyimlere ve bilgilere odaklanmamızı öneriyor.
İleri yaştaki insanlar kendilerini kötü hissettiğinde bunun yalnızca yaşlılıktan olduğunu düşünememeliler. Yaşlansak bile daha sağlıklı olmaya ve hala yapabileceğimiz çok şey olduğuna inanmalıyız. Eğer buna inanırsak daha uzun ve keyif dolu bir yaşam bizi bekliyor.
