Türk Polis Teşkilatı 177 yaşında

Türk Polis Teşkilatı, kuruluşunun 177'nci yılını kutluyor.

Polis Nizamnamesi'nin 10 Nisan 1845'te yayımlamasıyla kurulan Türk Polis Teşkilatı, özgürlük ve güvenlik dengesi temelinde, hukuk devleti ilkeleri ve insan hakları perspektifiyle bugünün teknolojik gelişmelerini yakından takip edip dijital dönüşüm çalışmalarına hız vererek, vatandaşların can ve mal güvenliğini sağlamak için 7 gün 24 saat kararlılıkla çalışmasını sürdürüyor.

Yeni kurulan polis teşkilatının görevleri, yine aynı tarihte yayımlanan Polis Nizamnamesi'nde yer aldı.

Tanzimat ve ıslahat hareketleri çerçevesinde, Avrupa'daki örneklere göre bir polis teşkilatı kurulmasına yönelik atılacak adımlara, 1876'da Birinci Meşrutiyet'in ilanından sonra oluşan hükümet programında yer verildi. Program doğrultusunda 1879'da "Zaptiye Nezareti" kuruldu.

Emniyet Genel Müdürlüğünün bugünkü görevlerini yürüten Zaptiye Nezareti, 1909'da kaldırılarak yerine "Dahiliye Nezareti"ne bağlı ve polis işlerinin yürütülmesiyle görevli "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü" ve İstanbul vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti oluşturuldu.

Emniyeti Umumiye Müdürlüğünün görevi, 9 Aralık 1913'te çıkarılan "Dahiliye Nezareti Teşkilat Nizamnamesi"nde, "Memleketin emniyet ve inzibatına taalluk eden her türlü umum ve muamelatı takip ve o babtaki muhaberat ile polis teşkilat ve mekteplerini idare etmek." olarak belirlendi.

Emniyet Teşkilatının ilk birimleri

Emniyeti Umumiye Müdürlüğü, başlangıçta "emniyet", "memurin", "levazım", "muhasebe" ve "tahribat" şubelerinden oluştu. İlerleyen tarihlerde bunlara "heyet-i istihbariye", "seyrüsefer", "ecanip" ve "takibat-ı adliye" gibi birimler eklendi.

Polis Nizamnamesi'nin, 21 Mayıs 1913'te çıkarılmasıyla polisin örgütlenmesi, görev ve yetkileri, derece, sınıf, mesleğe giriş, yükselme ve diğer tüm özlük işleri, soruşturma, yargılama, istifa, tayin, izin, cezalandırma, levazım işleri, kıyafeti ve davranış biçimleri ile polis karakolları ve görevleri yeniden düzenlendi.

Polisin, piyade, süvari ve sivil olmak üzere 3 sınıfa ayrıldığı bu nizamnamede, Başkent Polis Teşkilatı, diğer illerden ayrı düşünüldü. İllerde polis müdürlüğü kurulacağı, liva ve kazalarda birer amirin yönetiminde yeteri kadar polis bulunduracağı belirtildi.

Teşkilatlandırma çalışmaları milletvekili Durak Bey ile başladı

Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından İstanbul'u da yönetimi altına alan milli hükümet, Osmanlı Devleti'nin "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü"nü, "İstanbul Polis Müdürlüğü"ne dönüştürdü. Böylece Mondros Mütarekesi ve Kurtuluş Savaşı koşullarının, Anadolu'da ortaya çıkardığı ikili polis sistemi teke indirgenerek, bütünlük sağlandı.

Ankara'da milli hükümetin kurulmasının ardından ise "Emniyeti Umumiye Müdürlüğü", bir dönemde müdürlük koltuğunda da oturan Erzurum Milletvekili Mustafa Durak Bey tarafından 1920'de teşkilatlandırılmaya başlandı.

Şimdiden kesinleşti: 2024 "en sıcak yıl" olacak

Cumhuriyet döneminde, ilk Emniyet Umum Müdürlüğünü ise 24 Ekim 1923-6 Şubat 1924 tarihlerinde İsmail Hamit Oktay yaptı.

29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edilirken zayıf bir polis teşkilatını devralan Türkiye Cumhuriyeti, aradan geçen yıllarda sağladığı imkanlarla, ulusal ve uluslararası alanda başarılı çalışmalara imza atan Türk Polis Teşkilatını oluşturmayı başardı.

330 bini aşkın personel

Türk Polis Teşkilatı, mart sonu verilerine göre, 330 bin 350 personeliyle hizmet veriyor. Personelin 314 bin 885'i emniyet, 15 bin 465'i ise diğer hizmet sınıflarından oluşuyor.

Emniyet Teşkilatı bünyesinde 1, 2, 3 ve 4. sınıf olarak 3 bin 437 emniyet müdürü, 489 emniyet amiri, 632 başkomiser, 7 bin 333 komiser, 10 bin 853 komiser yardımcısı, 1590 kıdemli başpolis memuru, 1405 başpolis memuru, 259 bin 561 polis memuru, 29 bin 585 çarşı ve mahalle bekçisi görev yapıyor.

Personelin eğitim durumu

Teşkilatta 2 bin 384 ortaokul, 34 bin 72 lise, 71 bin 617 yüksekokul, 203 bin 304 lisans, 16 bin 457 yüksek lisans, 132 doktora eğitim seviyesinde personel çalışıyor.

Temel amacı, halkın huzur ve güvenliğini sağlamak olan Emniyet Teşkilatı, "kaliteli hizmet sunmanın nitelikli ve eğitimli insan gücüyle mümkün olduğu" bilinciyle personelin eğitimi ve gelişimine yatırım yapıyor.

Polis amiri ya da memur adaylarına, Polis Akademisi Başkanlığına bağlı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Müdürlüğü (PAEM), polis meslek yüksekokulları (PMYO), polis meslek eğitim merkezlerinde (POMEM) mesleki temel eğitim veriliyor.