TALEP ÇOK TEDARİK SIKINTILI
Otomobile talep çok ancak arz kısıtlı. Tedarik sorunları halen devam ediyor. Artan maliyetler, globalde yaşanan enerji ve çip krizleri gibi birçok faktör maliyet artışını direkt olarak etkiliyor. Buna bir de model yılı eklenince sıfır bir otomobile ulaşmak her geçen gün zorlaşıyor. En ucuz otomobilin fiyatı 500 bin liradan başlıyor.
C SUV bir araç için ise 1 milyon liralık bütçe ayırmak gerekiyor. Maliyetler bununla da sınırlı değil. MTV, kasko, trafik sigortası, yıllık periyodik bakım, lastik, muayene, araç krediyle alınacaksa faiz maliyeti... Tüm bu parametreleri de devreye alınca bir araç sahibinin cebinden hatırı sayılı rakamlar çıkıyor.
Bu nedenle bir araç alamayanlar ‘kullandığın kadar öde’ veya ‘ihtiyacın olan gün kadar kirala’ alternatiflerine yöneliyor. Peki kiralamak mı, satın almak mı avantajlı? Sektörün uzmanlarıyla görüşerek bu sorunun cevabını aradık. İşte ortaya çıkan sonuçlar... Son karar sizin!
KASKO, SİGORTA VE BAKIM MALİYETİ YOK!
- Artan maliyetler karşında bireyler uzun vadeli veya kısa vadeli araç kiraladıklarında satın alma finansman yükünden (kredi maliyeti, nakdi bağlamak), araç bakım, sigorta, kasko gibi giderlerin tamamından da kurtulmuş oluyorlar.
- Eğer araç değiştirmekten hoşlanan ve her gün araba kullanmaya ihtiyacı olmayan biriyseniz, kiralama seçeneği sizin için daha mantıklı olabilir.
FAİZİYLE KİRASI ÖDENİR
- İçerisinde bulunduğumuz sezon itibarıyla ekonomi sınıfı bir aracın günlük kirası 200 TL civarında. Uzun vadeli kiralamalarda ise bu tutar aylık 8 bin 500 TL civarından başlıyor. Kullanıcı aylık 8 bin 500 TL’ye kiralayacağı aracı satın almak istediğinde yaklaşık olarak 500 bin TL gibi bir tutar ödemek durumunda kalıyor. Ek Not: 500 bin lira, 32 gün vadeli mevduata yatırılırsa yüzde 27 faizle ayda 11 bin 200 lira getiri sağlanıyor. Yani kiralık araç tutarı faizle çıkarılıyor. Araç kiralama ücreti yüksek geliyorsa bu hesabı mutlaka yapmalısınız!
- Satın almaya kıyasla kiralamanın diğer avantajları şöyle:
- Bakım onarım hasar durumunda ek ödemeler yapılmaz.
- Araç değişiklik hakkı var. Sıkıldıysanız farklı model ve marka araç seçebilirsiniz.
- Kiralık araçla kaza yaptığınızda, araç tamir edilene kadar ikame araç verilir, iş ve zaman kaybı oluşmaz.
‘ARAÇ DA DEĞER KAZANIYOR’ HANDİKAPI
Yeni araç alacak olanların aklını en çok meşgul eden konu, piyasanın devamlı yükseliyor olması. Burada kritik konu değer artışının araca yapılan maliyete göre farkı. Eğer sigortalar, bakım ve diğer maliyetlerin toplamı artı araca bağlanan nakdin yıllık getirisi aracın yıllık değer kazancının altında kalıyorsa araç sahibi olmak avantajlı. Eğer tüm bu maliyet ve sermayenin sağlayacağı faydalar toplamı yıllık araç değer kazancının üzerindeyse araç kiralama seçeneği devreye alınabilir. Ömer Faruk Çelik bu konuda da şu noktaların altını çiziyor:
MASRAF OLARAK CEPTEN ÇIKIYOR
- Aracın değer artışı 1 yıllık dönemde zaten kasko, sigorta, bakım gibi kalemler tarafında kullanılıyor.
- Aynı zamanda bu dönem içerisinde tek taraflı veya çift taraflı oluşacak kaza ve hasar durumları da aracın değerinin düşmesinin yanında ek maliyetler oluşturacaktır.
- Kiralık araçlarda ise durum tam tersi araç kullanımı için ödenen tutar haricinde ek bir bakım, sigorta, kasko vb. gider ödenmiyor.
- Kiralık araçlarda oluşacak hasar, kiralama esnasında kullanılan poliçeye bağlı olarak yine kullanıcılara ek bir maliyet oluşturmuyor.
- Özetle kiralık araçların hem risk maliyeti hem de diğer tüm maliyetleri araç sahipliğine kıyasla oldukça uygun.
ŞİRKETLER İÇİN BİÇİLMİŞ KAFTAN
Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Yönetim Kurulu Başkanı İnan Ekici de kiralamanın özellikle şirketlere önemli avantajlar sağladığını söyledi. İşte Ekici’nin dikkat çektiği noktalar:
- Araç satın almak, şirketler için yüksek yatırımı ve araç yönetiminde verimsizlik potansiyelini beraberinde getiriyor. Bunların yanı sıra satın almayı tercih eden şirketler sahipliğin risklerini de almak durumunda kalıyor.
- Kiralamayla şirketler, özkaynaklarını ve kredi limitlerini ana faaliyet alanlarında değerlendirme imkanı bulurken araç sahipliğinden kaynaklanan birçok maliyet kalemini ve riski de bertaraf etme imkanı elde ediyorlar.
VERGİ İSTİSNASI
2022 yılında 8 bin TL olan binek otomobil aylık kira gider tavanı 2023 yılı itibarıyla 17 bin TL’ye yükseltildi. 2023 yılı itibarıyla işletmeler binek otomobillere ödedikleri aylık kira tutarının 17 bin TL’ye kadar olan bölümünü gider olarak gösterebiliyorlar. Bireysel kiralamada ise herhangi bir vergi istisnası bulunmuyor.
DOLANDIRICILAR BOŞ DURMUYOR
Seyahat ve tatil dönemlerinde araç kiralamaya artan taleple birlikte bazı kötü niyetli kişiler; sosyal medya mecralarında ya da kurdukları sahte web siteleri ile bazı tanınmış araç kiralama kuruluşlarının taklidini yaparak, logolarına benzer logolar kullanarak, bu tanınmış araç kiralama kuruluşları ile ilgisi bulunmayan telefon ve online platformlar üzerinden yaptıkları görüşmeler ile tüketicilerden araç kiralama vaadiyle avans topluyor, avans ödemesi sonrasında bu kötü niyetli kişilere ulaşmak mümkün olmuyor ve tüketiciler bu yöntemle dolandırılıyor.
KARŞILAŞTIRMALI ÖRNEK
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre; 2022 yılında Türkiye’de en çok satılan marka ve model 68 bin 779 adet ile Fiat Egea oldu. Kiralık araçlarda ise en çok Renault Clio tercih ediliyor. Her iki otomobil ekonomi sınıfında yer alıyor. Böyle bir aracı satın alma ve kiralama arasındaki maliyet farkı şöyle:
SADECE KİRA ÜCRETİ: Tablodan da anlaşıldığı üzere araç kiralayan bireyler yalnızca araca kira bedeli ödüyor, diğer tüm giderleri kiralama firması karşılıyor. Araç sahipleri ise araç satın alma ile başlayan harcamalara araca sahip olduğu sürece katlanıyor.
