Tüketici Birliği Federasyonu (TBF), konut kiralarında yaşanan sorunlara ilişkin kamuoyu araştırması yaptı.
‘Ba-rı-na-mı-yo-ruz!’ başlığıyla yayımlanan sonuçları değerlendiren TBF Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu Başkanı Merve Kazancı, “Kira artışına getirilen yasal sınır kâğıt üzerinde kaldı” dedi.
Araştırma sonuçlarına göre kiracıların yüzde 65’i, son bir yıl içinde kiralayan ile sorun yaşadı, bunların yüzde 40’ı ise yasal sınırların çok üzerinde, yüzde 75 - 100 oranında kira artışı talebiyle karşı karşıya kaldı. Kira artışı nedeniyle sorun yaşayan kiracıların yüzde 58’i, ev sahibinin talep ettiği kira artışını yapmak zorunda kaldı.
Kiracıların, neredeyse tamamı yüzde 25 artış sınırlamasını bildiği halde, yüzde 73.6’sı ev sahibinin baskı ve tacizi nedeniyle bu hakkını kullanamadı.
Ekonomi yönetimi geçici bir çözüm olarak, 11 Haziran 2022 - 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenecek kira sözleşmeleri için kira artış oranını yüzde 25 ile sınırlandırmıştı.
2022 Eylül ayından bu yana yüksek enflasyon nedeniyle hem konut fiyatlarının hem kiraların olağanüstü artışlar olduğunu anımsatan Kazancı, bu durumun bir yandan “ödenebilir kira bedeli” ile kiralık konut bulma sorununa yol açtığını, diğer yandan kiralayan-kiracı ilişkilerindeki gerilimi toplumsal barışı zedeleyecek düzeye çıkardığını vurguladı.
Merve Kazancı, “Ancak getirilen bu sınırlandırma, yaşanan sorunu gidermemiş; bir yandan kira ilişkisinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar mahkemelerde yığılmaya başlamış, diğer yandan kiralayan – kiracı ilişkilerinde yaşanan olumsuzluk daha da artmıştır.” dedi.
KİRACILAR ENDİŞELİ
Katılımcıların yüzde 51’i halen kirada oturuyor. Kira bedeli ödeyen tüketicilerin yüzde 67’si, ‘yeterli gelire ve depozito ödeme gücüne sahip olmadığını’ belirtti.
Araştırmaya katılanların yüzde 38’i, 4 yıl ve daha uzun süredir halen oturdukları konutta oturuyor. Kiracıların yüzde 26’sı ise 1 - 2 yıl önce taşınmışlar.
GELİRİN YARISI KİRAYA GİDİYOR
Katılımcıların yüzde 37’si, hane içi aylık gelirinin yüzde 25 - 50’sini kiraya ayırıyor. Kiracıların yüzde 72’si, son bir yılda gelirlerindeki artışa göre, kira bedellerindeki artışın daha yüksek olduğunu belirtiyor.
EKONOMİK KRİZ KİRACIYI VURDU
Kiracıların yüzde 59’u son bir yıl içinde ev aramak zorunda kaldılar.
Araştırma raporunda “Bu yüksek oran, kiracı-kiraya veren arasındaki ilişkinin sorunlu olduğu ve 2020 yılında başlayan ekonomik krizin bu sorunun nedeni olduğuna işaret etmektedir.
Nitekim ev arayanların yüzde 89’u kriterlerine uygun ev bulamadıklarını ve bunun nedeninin yüksek kira talebi olduğunu belirttiler.” denildi.
NOHUT ODA, BAKLA SOFAYA RAZIYIZ
Katılımcıların yüzde 34.2’si konutu dörtten fazla kişiyle paylaşıyor.
Konutların yüzde 51.7’sinin oda sayısı 3. Bu odalardan birinin salon, yemek gibi kullanıldığı düşünüldüğünde, oda başına 2 kişinin kullandığı ortaya çıkıyor. Bu durum yüzde 77.8 oranında yeterli bulunuyor.
Konutlarından memnun olanları yüksek oranda olmasına karşın, aynı katılımcıların yüzde 42.5’i, olanakları ve seçim yapma şansları olsa başka bir konutu tercih ediyorlar.
