Sabah'ta yer alan habere göre, Türkiye'yi sarsan büyük depremin ardından yapı stokunun bilançosu da ortaya çıktı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 105 bin 794 binada yer alan 384 bin 545 bağımsız bölümün yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunu tespit etti.
Depremlerin vurduğu 10 ilde toplam 2 milyon 175 bin konut bulunuyor. Bu konutlardan yüzde 51.5'inde zorunlu deprem sigortası yok.
Deprem bölgesinde konutu hasar görenler DASK'tan bir bölümünü tahsil edebiliyor. Eğer özel şirketlere konut sigortası yaptırmışlarsa kalan zararı da oradan tazmin edebiliyorlar.
Bölgede hem otomobiller için hem de konutlar için yapılan özel sigorta miktarı da yüzde 10'u geçmiyor.
Sigorta sektörünün DASK'ın üstleneceği hasar tazminatı haricinde tahmini 40-50 milyar lira aralığında bir ödeme ile karşılaşması bekleniyor. Peki depremden hasar gören konutlarda süreç nasıl işleyecek?
Zorunlu deprem sigortasında tazminat tutarı nedir?
Doğal Afet Sigortaları Kurumu'nun (DASK) zorunlu deprem sigortasında sigorta bedeli hesaplanırken meskenin metrekaresi için bir bedel belirleniyor. Burada binanın arsa değeri dikkate alınmıyor.
Teminat tutarı binanın yeniden inşa bedeli üzerinden hesaplanıyor. Konut tamamen yıkılırsa poliçede yazan tazminat tutarının tamamı ödeniyor. DASK'ın depremde hasar gören konutlar için ödeyeceği en yüksek tazminat tutarı 640 bin lira.
Poliçedeki üst limit değişiyor mu?
Teminat tutarının hesaplanmasına esas metrekare bedeli ise her yıl güncelleniyor. 25 Kasım 2022'den sonra betonarme bir konut için metrekare bedeli 3.016 lira oldu.
Bir de teminat tutarında üst limit var. 25 Kasım 2022 tarihinden sonraki poliçeler için teminat üst limiti 640 bin lira olarak uygulanıyor.
100 metrekare bir ev düşünelim. Bu ev 25 Kasım 2022 tarihinden önce sigortalanmış ise, teminat tutarı 150.800 lira. Aynı ev 25 Kasım 2022 tarihinden sonra sigortalanmış ise teminat tutarı 301.600 lira.
25 Kasım 2022 tarihinden önce düzenlenen bir poliçe için, metrekare bedeli 25 Kasım 2022 tarihinden sonra sigortalı tarafından güncellenmemiş ise evinin yıkılması ya da ağır hasarlı olması durumunda poliçede yazılı olan teminat tutarı kadar yani 100 metrekare ev için muafiyet düşüldükten sonra 147.784 lira tazminat alınması söz konusu.
Ev kısmi hasarlıysa ne kadar tazminat ödenir?
Zorunlu deprem sigortasında tazminat ödemesi yapılabilmesi için binanın tamamen yıkılmasına gerek bulunmuyor, kısmi hasarlar da karşılanıyor. Evde kısmi hasar varsa, eksik sigorta devreye gireceği için tazminatın hesaplanması farklılaşabilir.
Hasardan sonra eksper tespitinde poliçede yer alan metrekare değeri, evin gerçek metrekaresinden düşük ise tazminatın eksik ödenmesi söz konusu. Yani evin gerçek metrekaresi 100 m2 iken, poliçe 50 m2 üzerinden düzenlenmiş ise ve konut yıkılmış ya da ağır hasar almışsa ödenecek tazminat 50 m2'ye göre hesaplanıyor.
Kısmı hasar durumunda ise tazminat tutarı, alınan prim ve alınması gereken primin oranlanmasıyla bulunuyor. Bir de muafiyet konusu var. Poliçede yazılı teminat tutarının yüzde 2'si kadar. Bu yüzde 2'nin üzerinde kalan hasarlar ödeniyor.
Eşyalar DASK kapsamında mı?
Eşyalar DASK kapsamında değil. Ancak eşyalar için ihtiyari deprem sigortası almışsanız, oradaki sigorta bedeli (azami) esas alınarak hesaplanan tazminat ödenir.
Kolon kesilmişse ne olacak?
Taşıyıcı sistemine zarar verilmiş bir bina depremde buna bağlı olarak yıkılırsa sigorta normal şartlarda ödenmiyor.
Ancak bu denli büyük bir depremde kolon kesilip kesilmediğinin yıkık binalarda belirlenemeyeceği varsayılarak bütün depremzedelere ödeme yapılabileceği belirtiliyor.
Nereye başvurmak gerekiyor?
DASK'a hasar ihbarlarınızı ALO 125'i arayarak, e-devlet ve www.dask.gov.tr internet sitelerinden yapabilirsiniz. Sigorta eksperleri binanızdaki hasarı tespit edip tazminat ödeme sürecini başlatıyor. DASK'ta hasar tespiti yapılan evlerde ödemelere hemen başlandı.
DASK tazminatı alan diğer yardımlardan mahrum kalır mıyız?
Zorunlu Deprem Sigortası'nda tazminat alan depremzedeler devletin diğer yardımlarından da yararlanabilir.
Konutun sahibi vefat ederse tazminat alınabilir mi? Konutun sahibinin vefat etmesi durumunda veraset ilamında görülen hak sahiplerine tazminat ödemesi yapılıyor.
Hem DASK Hem de Konut Sigortası Varsa Ne Olacak?
Hem DASK hem konut sigortası poliçesi var ise oluşan hasar tutarı öncelikli olarak DASK tarafından, artan kısmı ise konut poliçesini düzenleyen şirketten karşılanıyor.
Diyelim ki, 100 metrekare ev için 301.600 lira DASK teminatı olsun ve DASK bedelini aşan kısım için de ihtiyari olarak 160.000 lira deprem teminatı içeren konut sigortası olsun. Ev depremde yıkılmış veya ağır hasar almışsa DASK 295.568 lira, sigorta şirketi ise 160.000 lira öder.
Yüzde 51'inde Zorunlu Deprem Sigortası Yok!
Türkıye Sigorta ve Türkiye Hayat Emeklilik Genel Müdürü Atilla Benli, "Depremler nedeniyle kaybettiğimiz canları geri getiremeyiz ama deprem teminatı içeren sigortalara sahip kişilere sigorta şirketlerinin ödeyeceği tazminatlar ile mal kayıplarının önemli ölçüde yerine koyulması mümkün" dedi.
Benli'nin verdiği bilgiye göre, depremlerin vurduğu 10 ilde toplam 2 milyon 175 bin konut bulunuyor. Bu konutlardan yüzde 48.5'i için Doğal ve Afet Sigortaları Kurumu'na (DASK) Zorunlu Deprem Sigortası yaptırılırken, yüzde 51.5'inin ise zorunlu deprem sigortası bulunmuyor.
