Bir süredir milyonlarca kişi merakla EYT düzenlemesini bekliyordu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı açıklama ile milyonlarca kişiye EYT müjdesini verdi. Yaş şartının olmayacağının belli olması ile birlikte birçok kişi yeni yıl gelmeden SGK’ya akın etti. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, merak edilen noktalara açıklık getirdi.
Şu an için belirsizliğini koruyan birçok noktanın olduğunu ifade eden Mert Nayır, “EYT teklifinin TBMM’ye sevk edilmesinin ardından 15 Ocak’ta TBMM’nin açılması ile beraber kabul oyunu alıp Resmi Gazete’de yayımlanmasını bekliyoruz. Resmi Gazete yayınından sonra uygulama genelgeleri oluyor. Şu an bilinmeyen birçok detay var. Bu hem kanun içerisinde hem de genelgeler içinde bu soruların cevapları olacak. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasından sonra konunun hızlandırılmaması için herhangi bir sebep yok. EYT’nin kapsamı 8 Eylül 1999 tarihinden önce ilk kez sigorta başlangıçlar (staj ve çıraklıkla ilgili yapılan kısa vadeli sigorta prim kodu olanlar) kabul olmuyor. Yani stajyerlik ve çıraklık başlangıçları EYT için yeterli olmayacak. 8 Eylül 1999 tarihi öncesi uzun vadeli primleri yatırılan kişileri kapsıyor. Burada da ilk etap 2 milyon 250 bin kişinin bu kapsamdan yararlanması bekleniliyor” dedi.
BİR ZORUNLULUK YOK
EYT kapsamına giren kişilerin emekli olma gibi zorunluluklarının olmadığını ifade eden Nayır, “Bu isteğe bağlı bir konudur. Yani kişiler zorla emekli olmayacaklar. Kişi istiyorsa çalışma hayatına devam edebilir, primlerini yatırmaya devam edebilir. Daha yüksek emekli maaşı almak için çalışmaya devam edebilir. Aynı şekilde devlet memurlarımız emekli olmayıp çalışmaya devam edebilirler” ifadelerini kullandı.
Bir diğer merak edilen konu olan sigorta başlangıcı 18 yaşından önce olan kişilerin durumları. Nayır o kişiler için ise “Sigorta başlangıç tarihi 18 yaşından önceye denk gelen kişiler de EYT kapsamından yararlanabilecekler” dedi.
SSK ve BAĞ-KUR’LULAR ARASINDAKİ FARK NE OLACAK?
SSK ve Bağ-Kur ödemlerinde prim gün sayısında farklar olduğunu ifade eden Nayır, “Şimdi şöyle bir durum var. Aslında SSK ve Bağ-Kur arasında kademeli bir prim gün sayısı hesabı var. Yani 1999 yılında işe giren bir erkek sigortalı SSK’dan 5975 gün şartını doldurmak zorunda. Ama aynı tarihte başlangıcı olan Bağ-Kur’lu 9 bin gün prim sayısını doldurmak zorunda. Yani bir nokta yaş şartı olmasa da prim farkı olan Bağ-Kur’lular olacak. Bir de Bağ-Kur tescil mağdurları var. Kadınlar sigorta başlangıcından önce gerçekleşmiş doğumlarını borçlanmak istiyorlar. İşte sigortalılar ve Bağ-Kur’lular kendi aralarındaki o prim gün sayısı farkının giderilmesini istiyor. Ama şunu da unutmamak gerekir her kesimin, her vatandaşın tüm talep ve ihtiyaçlarına cevap verebilmek oldukça zor. Sadece yaş sınırını ortadan kaldırdığımızda bile 2 milyon 250 bin vatandaş buna başvurabiliyor. O yüzden bu düzenleme olacak mı bu fark düzeltilir mi, düzeltilirse de ne zaman geçerli olacak henüz belli değil. Şu anki şartlar altında değiştirilmeyecek gibi görünüyor” şeklinde konuştu.
SGK ÖNÜNDEKİ KUYRUKLAR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın müjdesinin ardından birçok kişi ucuz borçlanma için SGK’ya akın etti. SGK’ya gitmek yerine alternatif yöntemleri de anlatan Nayır, “Vatandaşın en fazla yaptığı kurumlardan biri SGK yani emeklilikten, cenaze ödeneğine, sağlık yardımından ilaç yardımına kadar her şeyi bu kurum sağlıyor. Bunların hepsi de e-Devlet üzerinden takip edilebiliyor. Şu an hem emekli maaşı hesaplama hem de borç hesaplamada ek hizmet dökümlerine ulaşımda çok ciddi bir sıkıntı var. Milyonlarca kişi bu sistemden yanıt almaya çalışıyorlar. Bu sistemin de kaldırılabilir bir altyapısı var. Kurumun IT tarafı şu anda ciddi bir emek sarf ediyor. Burada ucuz borçlanma konusu var. Bu kuyrukların sebebi de bu. Alınan bilgiler doğrultusunda Cuma ve cumartesi günü de SGK çalışacak. Aynı şekilde PTT de çalışmaya devam edecek. Yani kişiler hem merkez ünitelerden başvurularını yapabilir hem de e-Devlet üzerinden başvurularını yapabilirler. En kötü ihtimalle beraber PTT’den iadeli taahhütlü başvurularını yapabilirler. Bu borçlanma tebligatlarını 31 Aralık 2022 tarihi dahil olmak üzere iadeli taahhütlü göndermeleri halinde bugünkü asgari ücret üzerinden borçlanabilirler.
Bazıları bilgi almak için bazıları da borçlanmak için SGK’lara gidiyor. Bu da bekleme sürelerinin uzamasına neden oluyor. EYT kapsamına girip askerlik ve doğum borçlanması da olmayanlar yeni süreci bekleyecekler. 1999 yılı Ağustos ayında işe giren bir erkek sigortalı 2024 Eylül tarihi gelmeden başvuru yapamayacak. Çünkü 25 yıllık sigorta süresini doldurmuş olmuyor. Kadınlar için bu süre 20 yıl. 2019 yılında da bu süre tamamlanmıştı” ifadelerini kullandı.
17 AĞUSTOS SEBEBİ İLE GEÇ BİLDİRİM YAPILMASI
17 Ağustos 1999 depremi nedeniyle birçok kişi SGK bildirimlerinin geç yapıldığını ifade ederek EYT’den yararlanıp yararlanamayacaklarını merak ediyor. O kişiler hakkında ise Nayır, “Onlar süreç oldukça zor. Aradan 23 yıl geçtiği için bir zaman aşımı söz konusu. O işlemlerin geriye dönük yapılabilmesi oldukça zor. SGK için de ayrı bir iş yükü anlamına geliyor” dedi.
İLK MAAŞLAR NE ZAMAN?
EYT düzenlemesi ile birlikte en merak edilen noktalardan biri de ilk maaşların ne zaman yatacağı oldu. Nayır bu konu hakkında ise “Bazı detaylar netleştikten sonra TBMM onayından çıkacak ve uygulama başlayacak. 15 Ocak 2023 tarihine yetişirse burada başvurular 15 Ocak 2023 sonrası başlar. Maaşlar da 1 Şubat itibarı ile başlar. Yani 16 Ocak 2023’te de başvursanız 24 Ocak 2023’te de başvursanız maaşlar 1 Şubat’ta başlar. O yüzden buradaki şartlarda en iyi ihtimalle 1 Şubat 2023 itibari ile başlar programın sarkması olası bir gecikme halinde 1 Mart 2023 itibari ile haklarına sahip olacaklar” ifadelerini kullandı.